Wygląd też ma znaczenie cz. 2 - dodatkowe funkcjonalności w szablonach PS QUAESTIO PRO

W drugiej części artykułu skupimy się na kilku dodatkowych funkcjonalnościach, które będą pomocne podczas wypełniania ankiet lub różnego rodzaju formularzy. Dodatkowo zapoznamy się z zasadami dodawania do ankiet materiału wideo w celu zwiększenia atrakcyjności dla prezentowanej treści.

Progres bar a cel badania

Na początku zaczniemy od paska postępu wypełnienia ankiety. Tak zwane „progress bar’y” zadomowiły się już na dobre w dzisiejszych ankietach internetowych, ale pamiętajmy, że swoją genezę mają w klasycznych (drukowanych) formularzach. Wszelkiego rodzaju wnioski, formularze rejestracyjne, zgłoszenia na konferencję itp. po prostu powinny zawierać informację o stopniu zaawansowania w procesie wypełniania przez użytkownika. Celowo nie używam sformułowania respondent (tak jak w przypadku wypełniającego ankietę czy kwestionariusz), gdyż istnieje szereg różnic w ich zachowaniu. W tym miejscu chciałbym się skupić na najważniejszej z nich:

• Użytkownik – wypełnia wniosek bo sam chce lub musi to zrobić, tzn. ma w tym własny (często bardzo ważny) cel,
• Respondent – wypełnia, bo został o to poproszony.

Patrząc przez ten pryzmat chciałbym was uczulić na punkcie zasadności stosowania pasków postępu w klasycznych badaniach społecznych. O ile nie konstruujemy badania o charakterze sprawozdawczym to zawsze warto zastanowić się czy i jaki skutek odniesie zastosowanie progress bar’u.

Jeżeli ankieta jest bardzo długa to umieszczanie informacji, że respondent udzielił odpowiedzi na pięć pytań z pięćdziesięciu 5/50 odniesie odwrotny skutek od zamierzonego. Z drugiej strony dla krótkich badań zupełnie wystarczające wydaje się umieszczenie we wstępie informacji, że wypełnienie zajmie maksymalnie 3 minuty.

Jest jeszcze jeden ważny element, przemawiający na niekorzyść paska postępu. Jest nim nieliniowy charakter badania. Jeżeli z definicji badania tylko część pytań może dotyczyć danego respondenta, to początkowa informacja, że pozostało pytań 1/30 zamiast zachęcić tylko go wystraszy. Nie wiem jakie są wasze doświadczenia w tym temacie, ale mnie wielokrotnie zdarzało się wypełniać wniosek, w którym na początku pojawiał się komunikat, że do końca pozostało 10 kroków, a po uzupełnieniu pierwszego zostałem przekierowywany od razu do siódmego czy nawet ósmego. Analogicznie dzieje się w przypadku badań ankietowych. Respondent nigdy nie będzie wiedział jakie reguły przejść będą go obowiązywać i ile faktycznie pytań przed nim pozostało do wypełniania więc po co go niepotrzebnie niepokoić :).

Jak wspomniałem wcześniej istnieją tak zwane badania o charakterze sprawozdawczym. Są to projekty, w których nie pytamy o opinie i postawy, a o „suche fakty”, więc wyniki nie będą poddawane analizie eksploracyjnej, a jedynie opisowej. Wszelkiego rodzaju raportowanie online z wielu podległych placówek, dzięki zastosowaniu uniwersalnej formatki wprowadzania danych, pozwala jednostkom centralnym na agregowanie informacji zbiorczych i prezentowanie wyników w postaci np. wskaźników KPI,  dashboard’ów itp. Są to zazwyczaj raporty cykliczne wypełniane comiesięcznie lub kwartalnie. Stosowanie paska postępu ma tutaj charakter informacyjno-porządkujący. Podobna sytuacja może mieć miejsce w przypadku formularzy zgłoszeniowych np. na konferencję lub ankiet ewaluacyjnych, do których wypełnienia obliguje respondenta umowa.

Innymi słowy nie mam nic przeciwko stosowaniu pasków postępu wszędzie tam, gdzie to na wypełniającym leży odpowiedzialność za poprawne uzupełnienie treści, a nie odwrotnie. W przeciwnym wypadku niepotrzebnie narażamy się na istotny spadek wskaźnika „response rate”.

Standardowo tylko jeden domyślny szablon PS QUAESTIO PRO posiada wbudowany pasek postępu. Jest nim Card_Blue.htm.

Bazując na powyższym przykładzie postaram się opisać wam jakie możliwości konfiguracyjne otrzymujemy wraz z wykorzystaniem znacznika mrProgressBar.

W swojej najprostszej postaci jest jedynie cienką niebieską linią, która wydłuża się wraz z postępem w realizacji badania. Na szczęście zawiera wiele ciekawych własności, które możemy wykorzystać, są to:

• ShowBar – pozwala wyświetlić lub ukryć pasek postępu
• ShowCounts – określa sposób prezentacji postępu wypełniania. Przyjmuje dwie wartości: AsPercentage (procentowy udział udzielonych odpowiedzi) oraz AsValues (liczbowy udział udzielonych odpowiedzi)
• Color – definiuje kolor paska postępu, np. black lub #000000
• Image – daje możliwość wykorzystania dowolnego pliku graficznego
• Orientation – określa układ graficzny, pionowy (Horizontal) lub poziomy (Vertical)

Przykładowy kod html zastosowany w powyższym szablonie Card_Blue.htm wygląda następująco:

Jak łatwo zauważyć, wśród dostępnych własności znacznika mrProgressBar nie ma takich, które pozwalałyby np. sterować położeniem, krojem czcionki czy też innymi własnościami związanym bezpośrednio z jego wyglądem. Jest to krok zamierzony, gdyż dzięki temu jak każdy inny znacznik, może być umieszczany wewnątrz sekcji  div, o której pisałem w poprzedniej części artykułu. Daje nam to nieograniczone możliwości adaptacyjne i pozwala idealnie dopasować do pozostałych elementów graficznych szablonu, który w danym momencie wykorzystujemy.

Drugim przykładem użycia paska postępu jest poniższy przykład (widoczny w zielonej ramce).

Tym razem zastosowałem wariant AsValues i umieściłem go wewnątrz tabeli o zerowej szerokości linii. Dzięki temu widoczna jest tylko bieżąca wartość paska, a ja mogę bardzo łatwo sterować jego położeniem. Kod html potrzeby do jego utworzenia wygląda następująco:

Dla uzupełnienia powiem tylko, że rozmiar tabeli ustawiony na 899px wynika z całkowitego rozmiaru szablonu wynoszącego 900px. Oznacza to, że musicie samodzielnie dopasować wielkość tabeli do ustawień własnego layout’u. W przypadku zastosowania szablonu responsywnego należy posłużyć się wartościami procentowymi.

Metody estymacji postępu

Domyślnie program oblicza wartość paska postępu na podstawie liczby stron kwestionariusza prezentowanych respondentowi. Oznacza to, że jeżeli znajdujemy się na czwartej stronie z dziesięciu to w układzie wartościowym system pokazuje nam 4/10, a w procentowym 40%. Nie ma żadnego problemu jeżeli umieszczamy tylko jedno pytanie na jednej stronie oraz nie stosujemy żadnych reguł przejść i wypełnień. Wiadomo jednak, że obie z wymienionych przeze mnie funkcjonalności są niezbędne w przygotowywaniu typowej ankiety. Dla większej kontroli nad mechanizmem obliczeniowym utworzone zostały dwie dodatkowe funkcje systemowe. Każda z nich może być użyta zamiennie lub jednocześnie. Umieszczamy je w ramach sekcji Routing za pomocą obiektu Script Item.

a. Info.EstimatedPages – pozwala na ręczne określenie całkowitej liczby stron, które przewidujemy, że zobaczy respondent. np. IOM.Info.EstimatedPages = 3 oznacza, że bez względu na liczbę pytań w ankiecie, program zawsze będzie wskazywał trzy jako wartość docelową np. 2/3. Funkcja ta jest przydatna przede wszystkim wtedy, gdy chcemy grupować pytania lub też stosować obiekty typu IF, ELSE..IF, ELSE. Z tego powodu w ankiecie może występować różna liczba pytań, w zależności od „ścieżki” jaką podczas wypełniania podąży respondent.

 b. Info.EstimatedProgress – wskaźnik określający, ile stron ankiety zostało dotychczas wyświetlonych respondentowi (nie są zliczane kilkukrotne wejścia na tą samą stronę). Słowo „dotychczas” w tym kontekście oznacza miejsce w projektowanym kwestionariuszu, w którym pojawi się obiekt Script Item zawierający omawiany wskaźnik. Przykładowo IOM.Info.EstimatedProgress = 5 oznacza, że dla badania zawierającego 10 pytań (każde na osobnym ekranie), respondent zobaczy pasek postępu o wartości 5/10 lub 50%. EstimatedProgress swoje zastosowanie znajduje wszędzie tam, gdzie poszczególni respondenci są kierowani do różnych „ścieżek” badania (o zróżnicowanej liczbie pytań), a następnie wracają do części wspólnej.

Multimedia

Obszar wykorzystania w ankietach elementów multimedialnych jest niezwykle szeroki. Pozwalają one między innymi zaprezentować do oceny filmik reklamowy lub inne treści, które trudno opisać słowami lub statycznymi obrazami.

W tym wypadku posłużę się przykładem, który  oferuje ogromną łatwość implementacji osobom, które nie mają doświadczenia w konstruowaniu kodu HTML. Proponuję wykorzystanie funkcjonalności serwisu YouTube (pamiętajcie zawsze o uprzednim zweryfikowaniu praw autorskich do wykorzystywanych treści). Na początku wybieramy materiał wideo, który chcemy umieścić w ankiecie.

Każdy ogólnodostępny materiał w serwisie posiada opcję Udostępnij (zielona ramka na rysunku poniżej).

Klikamy na opcję Udostępnij. W oknie, które pojawi się wybieramy pierwszą opcje, tj. Umieść, a następnie wybieramy Kopiuj.

Skopiowany do schowka tekst wklejamy do sekcji Question Text (poniżej treści pytania). Pamiętajmy, że tekst zawierający znaczniki HTML należy zawsze umieszczać przy włączonym trybie Show Design ( ). W przeciwnym przypadku program nie dokona interpretacji składni i potraktuje ją jak zwykły tekst, po prostu wyświetlając go na ekranie.

Warto w tym momencie wspomnieć, że przy takim podejściu, gwarancja dostępności treści multimedialnych spoczywa na sprawdzonych i międzynarodowych serwisach takich jak YouTube, Vimeo, czy Amazon. Minimalizuje to ryzyko błędnego wyświetlenia filmiku.     

Wykorzystany w przykładzie znacznik IFrame jeszcze do niedawna był również wykorzystywany do osadzania całych ankiet lub formularzy wewnątrz serwisów WWW np. IBOK czy Bankowości elektronicznej. Ostatnie lata wykazały jednak, że potrzeba zapewnienia wysokich standardów bezpieczeństwa skutecznie ograniczyła zastosowanie tego rozwiązania. Dzisiaj standardem staje się komunikacja usługowa (tzw. Web Services), która polega na przekazywaniu informacji bezpośrednio pomiędzy systemami.

Główna różnica leży w zastąpieniu formatu HTML znacznie szybszym i bezpieczniejszym formatem JSON. Dzięki takiemu podejściu, ankiety opracowywane w systemie PS QUAESTIO PRO mogą w łatwy i bezpieczny sposób trafiać do aplikacji mobilnych, serwisów WWW, systemów CRM czy MCC itp. rozwiązań. Co najistotniejsze za zgodą departamentu bezpieczeństwa i błogosławieństwem działu IT :)

Podsumowując, chciałbym zaznaczyć, że rozwój technologii idzie mocno w parze z nowymi możliwościami w zakresie badań ankietowych. Mimo iż systemy ankietujące dla dużej liczby firm nie stanowią „serca biznesu”, to ich wykorzystanie istotnie wspomaga coraz szerszy zakres działań organizacji, w tym tak ważne obszary jak badania klientów, współpracy  działów, czy badania customer experience.

Młode pokolenie lubuje się w nowinkach technologicznych, wiec żeby do niego dotrzeć z pytaniami ankietowymi musimy zadbać o ich dostępność w systemach i aplikacjach, z których to pokolenie korzysta.

Pamiętajmy o wprowadzeniu rozwiązań, które ułatwiają i uatrakcyjniają użytkownikom udzielanie odpowiedzi. Postarajmy się jednak robić to w taki sposób, żeby „uatrakcyjniacze” nie zmieniły się w „rozpraszacze” i nie przysłoniły użytkownikom logiki ankiety, czy czytelności zadawanych pytań.